Bắc anh cả - nam anh hai, tại sao vậy?
Đã bao giờ bạn tự hỏi, vì sao người bắc gọi người con lớn là “ anh cả,
chị cả”, trong khi miền nam lại gọi là “ anh hai, chị hai”. Ở miền nam, hai tiếng
“ anh hai, chị hai” không chỉ dùng cho người con lớn, mà họ còn dùng cho những
người mà họ có thiện cảm và có phần kính trọng. Khi về miền tây, thật không khó
để nghe lời mời chào ngọt lịm: “ mua dùm em kí xoài anh hai ơi! Chị hai ơi, thịt
hôm nay tươi lắm nè” Tại sao vậy?
Ảnh: Internet
Thời Lê Trung Hưng có
một người tên Nguyễn Kim. Ông vốn là Chiêu Huân Tĩnh Công, là người có công
khôi phục Lê triều, kiên trung gan dạ, đạo đức sâu dày, ông có 3 người con là
Ngọc Bảo, Nguyễn Uông và Nguyễn Hoàng. Sau khi Nguyễn Kim mất, con rể ông là Trịnh
Kiểm mang danh phò tá vua Lê lên nắm quyền. Kiểm giết chết em vợ mình là Nguyễn
Uông vì lo xa rằng em rể sẽ làm ảnh hưởng đến sự nghiệp.. Sau khi Nguyễn Uông bị
Trịnh Kiểm giết chết, Nguyễn Hoàng cũng bắt đầu lo lắng cho số phận của mình,
ông lo rằng một ngày nào đó, kẻ bị giết sẽ là mình nên đến gặp trạng Trình Nguyễn
Bỉnh Khiêm để xin chỉ giáo. Trạng Trình sau khi xem quẻ thì phán: “ Hoành Sơn
nhất đái, vạn đại dung thân”
Nghe lời trạng, Nguyễn Hoàng bàn với chị, tìm cách chạy qua
dãy Hoành Sơn. Lo chồng sẽ giết em mình, vài hôm sau, Ngọc Bảo thưa với chồng về
việc cho Nguyễn Hoàng dời đến Thuận Hóa để khai khẩn và trấn giữ, vì vùng này vẫn
còn rất hoang sơ. A ha, đây là vùng rừng thiêng nước độc, đi dễ khó về nên Trịnh
Kiểm đồng ý ngay.
Năm Mậu Ngọ, Thái sư đương triều Trịnh Kiểm trên triều đã
thưa với vua Anh Tông cho con trai thứ hai của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng được
đem quân vào Thuận Hóa khai khẩn và trấn thủ. Vua Anh Tông chuẩn tấu. Gia đình
Nguyễn Hoàng cùng đoàn quân của mình ngoái nhìn lại mảnh đất này một lần nữa,
lòng bồi hồi, lần này đi mấy khi về được…
Ảnh: Internet
Rồi họ cùng nhau tiến về phía nam, bên kia dãy Hoành Sơn.
Lại nói về đoàn quân đi theo Nguyễn Hoàng, đoàn quân này đa
phần toàn là con thứ. Vì theo tục ta, con trai cả, người đích tôn được miễn đi
lính xa, phải ở nhà phụng dưỡng cha mẹ già để giữ tròn đạo hiếu. Và vì thế,
trong đoàn quân ấy không có con cả. Đoàn anh hai ấy đã khai phá phương nam, mở
mang bờ cõi, là một bước mở đầu cho sự hưng thịnh của các triều đại về sau.
Ngày nay, không chỉ dùng trong gia đình, người phương nam còn
thường dùng danh từ “ anh hai” để gọi những người lớn, những người mà họ nể sợ,
kính trọng. Một phần có lẽ cũng do xuất phát từ sự kính trọng người anh hai vĩ
đại – Chúa Tiên Nguyễn Hoàng – Thế tổ triều Nguyễn, phần vì nhớ ơn đoàn “ con
thứ” đã rời xa gia đình, khai khẩn nên vùng đất miền nam.
Định Nguyên